تقویت مهارت های نویسندگی، شرط لازم برای تبدیل شدن به یک نویسنده‌ی چیره‌دست است. همان نویسنده‌ای که می‌تواند افکارش را به بهترین شکل ممکن به مخاطب منتقل کند و از قدرت نوشتار، به‌عنوان سلاحی معجزه‌آسا در برقراری ارتباط با دیگران بهره بگیرد. فرقی نمی‌کند هدف از نوشتن چه باشد؛ نوشتن داستان در کارگاه داستان‌نویسی؟ تنظیم یک گزارش به مافوق؟ یا شاید هم تهیه‌ی رزومه کاری! واقعاً فرقی ندارد؛ چون در هر کدام از این حالات، قلمتان نماینده‌ای از خودِ شماست که به‌واسطه‌ی آن می‌توانید از دیگران متمایز شوید. حالا این سؤال مطرح می‌شود که اساساً مهم‌ترین مؤلفه‌هایی که در تقویت مهارت نویسندگی باید مورد توجه قرار بگیرند، کدم‌اند؟
اغلب صاحب‌نظران در پاسخ به این سؤال از 5 عامل اصلی نام می‌برند؛ این عوامل عبارت‌اند از:
- تحقیق
- ساختار
- دستور زبان
- خوانایی
- ویرایش
در ادامه می‌خوانید
- مروری بر 5 مهارت اصلی نویسندگی
- 12 روش تضمینی برای تقویت مهارت های نویسندگی شما
- 1. مخاطبانتان را بشناسید!
- 2. با یک طرح کلی شروع کنید!
- 3. موضوعات و ایده‌هایتان را ساده کنید!
- 4. بیش‌ازحد توضیح ندهید!
- 5. از جملات کوتاه استفاده کنید!
- 6. دایره واژگانتان را وسیع کنید!
- 7. استفاده از ادغام و ضمایر را در متن فراموش نکنید!
- 8. بخوانید!
- 9. کپی کنید!
- 10. بیاموزید!
- 11. نوشته‌هایتان را با صدای بلند بخوانید!
- 12. یک شریک نویسندگی خوب پیدا کنید!
بنابراین اگر می‌خواهید مهارت های نویسندگی‌تان را ارتقا دهید، باید روی بهبود تک‌تک این عوامل متمرکز شوید. به‌عبارت‌دیگر، مهارت نوشتن، برآیندی از مهارت در هر یک از حوزه‌های مذکور است. در ادامه‌ی این گفتار می‌خواهیم 1۲ نکته ساده و درعین‌حال حیاتی را برای این منظور به شما همراهان همیشگی نویسش معرفی کنیم.
مروری بر 5 مهارت اصلی نویسندگی
قبل از اینکه نکات اساسی تقویت مهارت های نویسندگی را معرفی و تشریح کنیم، نگاهی اجمالی به 5 مهارت اصلی در نوشتن، خالی از لطف نیست. بنابراین بیایید مرور کوتاهی بر این عوامل پنج‌گانه داشته باشیم.
1. تحقیق کنید!
قبل اینکه قلم به دست بگیرید، باید روی موضوع مدنظرتان اِشراف مناسبی پیدا کنید. نویسندگان حرفه‌ای به‌خوبی می‌دانند که تحقیق، لازمه‌ی ارتقای مهارت‌های نویسندگی و سنگ بنای خوب نوشتن است. علی‌رغم اینکه تحقیق درباره‌ی خودِ موضوع و کسب ایده و بینش درباره آن، مهم‌ترین قسمت کار در این بخش است، اما درعین‌حال نباید از تحقیق درباره مخاطبان هدفتان غافل شوید. شناخت از مخاطبان هدف، بُعد جدیدی به آنچه می‌نویسید، اضافه می‌کند.
در پست «من چطور می‌نویسم» از صفر تا صدِ راهی که میلاد برای نوشتن طی می‌کند را می‌توانید بخوانید.
2. مانند یک معمار، برای متنتان ساختار ایجاد کنید!
ایجاد ساختار مناسب همان‌قدر که در بنای یک ساختمان اهمیت دارد، در نویسندگی نیز لازمه‌ای مهم محسوب می‌شود. یکی از بهترین روش‌ها برای ایجاد ساختار، شروع کار با ترسیم یک شمای کلی است. در اینجا ابتدا باید ایده‌هایتان را درباره ساختار متن، پیدا و پیاده کنید و در مرحله‌ی آخر، اِعمال تغییرات لازم را تا رسیدن به مناسب‌ترین ساختار ممکن در دستور کار قرار دهید.
3. قواعد نگارشی را رعایت کنید!
تقویت مهارت های نویسندگی، بدون تسلط کافی بر قواعد نگارش، امری غیرممکن است؛ مگر اینکه بخواهید درست همان‌طور که صحبت می‌کنید، بنویسید! یک متن شسته‌رفته، آشنایی با دستور زبان فارسی و مهارت در استفاده درست از قواعد آن را می‌طلبد. این امر مستلزم یادگیری درست‌نویسی، به‌کارگیری صحیح کلمات ربط و انتخاب علائم نگارشی مناسب است.
4. خوانایی منحصربه‌فرد ایجاد کنید!
همه نویسندگان درنهایت، سبک نوشتاری خاص خودشان را دارند؛ سبکی که اصطلاحاً صدای آن‌هاست. درست مثل زمانی که مردم، شخصی را از روی صدایش می‌شناسند، خوانندگان نیز با خواندن متون شما به‌تدریج با صدای نویسندگی‌تان آشنا می‌شوند و قادر به تشخیص آن هستند. صدای تازه، بهبودیافته و منحصربه‌فرد، شما را از هر نویسنده دیگری متمایز می‌کند.
5. ویرایش، کار را تکمیل می‌کند!
پنجمین مؤلفه از مهارت‌های نویسندگی، ویرایش است که در آن باید آنچه را در مرحله پیش‌نویسی نوشته‌اید، جرح‌وتعدیل کنید؛ به‌عبارت‌دیگر قرار است از دل ساخت‌وساز اولیه، یک تندیس خوش‌تراش و بی‌عیب و نقص خارج شود. بنابراین بعد از اتمام پیش‌نویسی، مجدداً به متن برگردید و به‌قول‌معروف، عزیزانتان را بُکُشید! این یعنی باید به شکلی بی‌رحمانه ویرایش کنید. مهم نیست یک جمله چقدر خنده‌دار، خلاقانه یا زیباست؛ بنا بر قاعده اگر کارایی نداشته باشد، باید برود. به همین سادگی!
12 روش تضمینی برای تقویت مهارت های نویسندگی شما
حالا می‌توانیم به نکات و تکنیک‌های جزئی‌تری بپردازیم که به بهبود مهارت‌های نویسندگی شما کمک زیادی می‌کنند. بهتر است بدون هیچ حاشیه‌ای، یک‌راست برویم سراغ اصل مطلب!
1. مخاطبانتان را بشناسید!
یکی از اساسی‌ترین نکات در تقویت مهارت‌های نویسندگی این است که درباره‌ی مخاطبانتان تحقیق کنید تا با شناخت واژه‌ها و عباراتی که بین آن‌ها رواج و کاربرد زیادی دارد، حتی‌الامکان به زبان خودشان بنویسید. به‌این‌ترتیب مخاطب حین خواندن نوشته‌هایتان احساس نزدیکی بیشتری با شما می‌کند. پست‌ها و انجمن‌های وبلاگی و همین‌طور صفحات اجتماعی، منابع خوبی برای شناخت هر چه بهتر مخاطبانتان هستند. خلاصه اینکه باید مطمئن شوید که سبک نوشتاری شما با سبک ادراکی مخاطب، سازگار و همخوان است.
نکته‌ی مهم دیگر در خصوص شناخت مخاطبان که می‌تواند سطح نوشته‌ی شما را ارتقا دهد، آشنایی با سؤالات احتمالی آن‌هاست. وقتی شما این سؤالات احتمالی را بدانید و در متنی که می‌نویسید، به آن‌ها پاسخ مناسبی دهید، خوانندگان نیز به این نتیجه می‌رسند که شما واقعاً آن‌ها را می‌شناسید و به‌خوبی درکشان می‌کنید. انجام درست این کار می‌تواند شما را از نگاه مخاطبان به نویسنده‌ای تبدیل کند که علاوه بر تخصص در نوشتن، قدرت ذهن‌خوانی عجیبی هم دارد!
2. با یک طرح کلی شروع کنید!
طرح کلی، همان ساختار و چارچوبی است که افکار و ایده‌هایتان را سازمان‌دهی می‌کند. این طرح درست مانند نقشه‌ی راه عمل کرده و کاستی‌ها و اضافات متن را نشانتان می‌دهد. داشتن یک طرح کلی، از طریق افزایش کارایی و بهره‌وری، به تقویت مهارت های نویسندگی کمک شایان‌ذکری می‌کند.
3. موضوعات و ایده‌هایتان را ساده کنید!
اگر محتوایی که می‌نویسید، حاوی مفاهیم پیچیده یا متعدد است، از قانون دوم بهره بگیرید و آن را به بخش‌های مجزا و ساده‌تر تقسیم کنید. این تقسیم‌بندی، توالی و ریتم متناسبی برای جریان نوشته‌هایتان ایجاد می‌کنند و خوانندگان را با آنچه می‌نویسید، درگیر نگه می‌دارد.
4. بیش‌ازحد توضیح ندهید!
درک می‌کنیم که جمع‌آوری اطلاعات ارزشمند درباره‌ی یک موضوع، ممکن است این وسوسه را در شما ایجاد کند که بخواهید همه یافته‌هایتان را با خوانندگان به اشتراک بگذارید. اما توضیح بیش‌ازحد جزئیات معمولاً به ایجاد سردرگمی یا دل‌زدگی مخاطب منجر می‌شود. بنابراین ارائه اطلاعات را صرفاً به توضیح ایده‌هایتان محدود کنید و به سؤالات اصلیِ بحث پاسخ دهید؛ میزان این ارائه و پاسخگویی نباید طوری باشد که خواننده علاقه‌اش را نسبت به موضوع از دست بدهد. این را هم بدانید که تمرکز روی 1 تا 3 ایده‌ی اصلی، یک قانون اساسی در ارتقای مهارت‌های نویسندگی است. این یعنی هر چه کمتر، بهتر!
5. از جملات کوتاه استفاده کنید!
طبق قاعده‌ای پذیرفته‌شده، یک جمله خوانا نباید بیشتر از 20 کلمه باشد. طولانی‌تر شدن جمله از این حد، به صرف وقت و انرژی اضافی برای درک فحوای آن نیاز دارد. اما باید پذیریم که گاهی واقعاً نمی‌توان لُب کلام را با استفاده از فقط 20 کلمه بیان کرد. چنین جملاتی را در بین جملات کوتاه بگنجانید تا خواننده از مواجهه‌ی پیاپی با جملات طولانی، خسته نشود. بااین‌حال تا جایی که می‌توانید سعی کنید که به اصل کوتاه نویسی، وفادار بمانید. همان کاری که من مشخصاً در همین در پاراگراف، تمام و کمال انجامش داده‌ام. مطمئن نیستید؟ خودتان چک کنید!
6. دایره واژگانتان را وسیع کنید!
برخورد مکرر با کلمات یکسان، خستگی و ملالت خواننده را در پی خواهد داشت و اینجاست که دایره لغات وسیع کمکتان می‌کند. به‌این‌ترتیب، عنصر تازگی را به بخش جدایی‌ناپذیری از مهارت های نویسندگی تبدیل می‌کنید و آنچه می‌نویسید، به خوراک بصری و ادراکی لذیذی شبیه است که هرگز از دهان نمی‌افتد!
7. استفاده از ادغام و ضمایر را در متن فراموش نکنید!
همان‌طور که همه‌ی ما در صحبت کردن، معمولاً جملات را خلاصه می‌کنیم، باید این قاعده را در نوشتن نیز رعایت کنیم. برای این منظور می‌توانید متناسب با ساختار جمله، از ادغام و استفاده از ضمایر کمک بگیرید. مثلاً به‌جای عبارت «من می‌خواهم» از «می‌خواهم» استفاده کنید یا به‌جای تکرار مداوم اسامی، ضمایر را به کار بگیرید. هدف این است که متن، حتی‌الامکان موجز و خلاصه باشد. اصلاح ساختار جملات، جایگزینی عبارات طولانی با عبارات کوتاه‌تر و همین‌طور حذف قیود غیرضروری از دیگر نکات مهمی هستند که باید آن‌ها را مدنظر قرار دهید.
8. بخوانید!
خواندن کتاب‌ها و مقالات باکیفیت اثر معجزه‌آسایی بر تقویت مهارت های نویسندگی دارد. با انجام این کار نوعی اِشراف ناخودآگاه نسبت به ویژگی‌ها و ساختار یک مقاله‌ی باکیفیت در ذهنتان ایجاد می‌شود. بنابراین تا می‌توانید بخوانید و حین خواندن، به ساختار و عبارات توجه ویژه‌ای داشته باشید. این رویکرد فعالانه باعث می‌شود که بتوانید هنگام نوشتن، از آنچه در ذهنتان نقش بسته به بهترین شکل ممکن بهره بگیرید.
9. کپی کنید!
عجله نکنید؛ منظورم اصلاً سرقت ادبی نیست! فقط می‌خواهم به تکنیک جالبی اشاره کنم که به گواه نویسندگان موفق، قطعاً نتیجه‌بخش است. تمرین بازنویسی کلمه به کلمه محتوای بزرگان نویسندگی، ساختاری را در ذهن ایجاد می‌کند تا بتوانید بدون سرقت ادبی، سبک آن‌ها را در نوشتن پیاده کنید. مطمئن باشید هیچ اِشکالی ندارد که یک مشتقِ باکیفیت از نویسندگان جریان‌ساز جهان باشید؛ زیرا جهان به استمرار مسیر آن‌ها نیاز دارد!
به عنوان یک نمونه می‌توانید سعی کنید مثل همینگوی بنویسید.
10. بیاموزید!
تقویت مهارت‌های نویسندگی، فرایندی همیشگی و بدون توقف بوده که آموختن، یک پای ثابت آن است. بنابراین درست مثل خواندن، تا می‌توانید یاد بگیرید. ثبت‌نام در دوره‌ها و کارگاه‌های نویسندگی، ایده‌ی خوبی می‌تواند باشد. در این دوره‌ها شما با نویسندگان همفکر و غیر همفکر زیادی ملاقات می‌کنید که منابع ارزشمندی برای دریافت بازخورد هستند. این بازخوردها، بیشتر از آنچه فکرش را بکنید در تقویت مهارت های نویسندگی به کارتان می‌آیند.
11. نوشته‌هایتان را با صدای بلند بخوانید!
آنچه را نوشته‌اید یک‌بار با صدای بلند بخوانید و با گوش دادن به جریان متن، در جستجوی کشف نقایص باشید و در صورت مشاهده، آن‌ها را اصلاح کنید. قدرت شنیداری، گاهی جزئیاتی را آشکار می‌کند که از چشمانتان پنهان مانده‌اند.
12. یک شریک نویسندگی خوب پیدا کنید!
اهمیت حضور یک همراه در ارتقای مهارت‌های نویسندگی، کمتر از نکات قبل نیست. یافتن یک شریک نویسندگی خوب، چشم و گوش تازه‌ای به شما می‌دهد تا بتوانید از زوایای جدیدی به باید و نبایدهای نوشتن نگاه کنید. حضور این همراه، گاهی کلید اصلی پیشرفت در نویسندگی است. پس برای پیدا کردنش تلاش کنید. از آن گذشته، مطمئناً افراد زیادی وجود دارند که مثل شما در جستجوی یک شریک نویسندگی خوب هستند. این یک معامله دو سر برد است که در آن می‌توانید از طریق ارائه بازخوردهای متقابل، به پیشرفت هم‌زمان یکدیگر کمک کنید.
سخن آخر
شک نکنید که توجه به نکات و تکنیک‌های گفته‌شده و به‌کارگیری آن‌ها، باعث جهش چشمگیری در مهارت های نویسندگی شما می‌شوند. در این گفتار تلاش کردیم تا گلچینی جامع و درعین‌حال مختصر و مفید را خدمتتان ارائه دهیم که امیدواریم مقبول واقع شده باشد. آیا شما موارد دیگری را هم در خصوص راه‌های تقویت مهارت نویسندگی سراغ دارید؟ اگر پاسخ مثبت است، خوشحال می‌شویم ایده‌هایتان را با ما در میان بگذارید.
