تولید محتوای متنی با نوشتن تمام نمی‌شود. این گزاره کاملا ساده و بدیهی به‌نظر می‌رسد، اما بسیاری از کپی‌رایترها و کارفرماها به آن بی‌توجه هستند و همین بی‌اعتنایی می‌تواند فرصت اثربخشی محتوا را از بین ببرد. ویرایش محتوای متنی مهم‌ترین مرحله پس از اتمام تولید محتوا محسوب می‌شود و سرنوشت دیده‌شدن و خوانده‌شدن توسط مخاطبان را تعیین می‌کند.
در این پست بررسی می‌کنیم که چرا ویرایش از چنین اهمیتی برخوردار است و سپس به بررسی برخی از مهم‌ترین فاکتورهای ویرایش محتوا به‌ویژه محتوای متنی می‌پردازیم که هم کپی‌رایترها و هم کارفرمایان باید به آنها توجه کنند.
ویرایش محتوا یا غول مرحله‌ی آخر
تولید محتوا شبیه به یک مسابقه‌ی ماراتن است. از همان لحظه‌ی اولی که یک کپی‌رایتر سفارش انجام یک محتوا را می‌پذیرد، سوت این مسابقه به صدا درمی‌آید. یک تلقی اشتباه که معمولا در میان نویسندگان رایج است، اشتباه گرفتن خط پایان فرایند تولید محتواست. تصور عمومی بر این است نوشتن آخرین کلمه‌ی متن، همان خط پایان است. بنابراین با حسی سرشار از پیروزی فایل محتوا را برای کارفرما ارسال می‌کنند.
دقیقا در همین زمان است که رقیب هوشیار از شما جلو می‌زند و به موفقیت واقعی می‌رسد.
ویرایش محتوا دقیقا شبیه همان غول مرحله‌ی آخر بازی‌های ویدیویی است. مهم نیست که شما در مراحل قبل از پس چه چالش‌ها و مشکلاتی برآمدید و چگونه بر همه‌ی آنها غلبه کرده‌اید، تا زمانی که شاخ غول ویرایش محتوا را نشکنید، ماموریت شما تکمیل نمی‌شود.
چرا ویرایش مهم است؟
ویرایش محتوا الزاما به معنی ویرایش نگارشی نیست. بلکه بهتر است آن را مرحله‌ی پرداخت نهایی محتوا بدانیم. مرحله‌ای که در آن فرم خام و اولیه‌ی محتوا را صیقل می‌دهیم و از کارایی و اثربخشی آن اطمینان پیدا می‌کنیم.
قبل از این که به سراغ تعریف فاکتورهای ویرایش برویم، بهتر است دلایل اهمیت ویرایش محتوا را بررسی کنیم:
1- مخاطب باهوش و نکته‌سنج
فراموش نکنید که شما در نهایت محتوا را برای مخاطب تولید می‌کنید و باید همیشه بنا را بر این بگذارید که یک مخاطب باهوش و آگاه خواننده‌ی محتوای شماست. در این صورت کوچک‌ترین جزئیات به چشم می‌آیند و ریزترین اشتباهات یا سهل‌انگاری‌ها می‌توانند یک‌تنه به ویران شدن اعتماد مخاطب نسبت به صحت و دقت محتوای شما منجر شود.
چه کنیم؟
- دقیقا از چیزی که درمورد آن اطلاع دارید، بنویسید. از ارائه‌ی اطلاعات نامعتبر که بر اساس حدس و گمان یا شنیده‌های شما هستند دوری کنید.
- به جزئیات دقت کنید. از املای صحیح واژگان گرفته تا استفاده از نقل‌قول‌ها. کوچک‌ترین جزئیات می‌توانند بزرگ‌ترین نتایج را رقم بزنند.
- اطلاعات مستند ارائه دهید. اگر از آمار یا داده‌های تخصصی و علمی صحبت می‌کنید، حتما منبع را ذکر کنید.
2- رقبای باکیفیت
همیشه رقبای حرفه‌ای‌تری از شما پیدا میشوند که محتوای اصیل و باکیفیت بالا تولید می‌کنند. محتوای باکیفیت و همه‌چیزتمام، کیفیت ذائقه‌ی محتوایی مخاطبان را افزایش می‌دهد. پس در این بازی، جایی برای محتواهایی که با بی‌توجهی تولید میشوند وجود ندارد. چون انتظارات بالای مخاطبان، محتوای ناپخته‌ی نتراشیده را برنمی‌تابد و از کنار آن بدون کوچک‌ترین توجهی عبور می‌کند.
چه کنیم؟
- کیفیت را بالا ببرید. با بررسی بهترین‌های حوزه‌ی تخصصی خود، ذائقه‌ی محتوایی‌تان را همگام با مخاطب ارتقا دهید و همیشه بهترین خود باشید.
- محتوایی که برای خود نمی‌پسندید را برای کارفرما هم نپسندید. در لحظه‌ی آخر قبل از ارسال فایل محتوا، یک لحظه خود را به جای کارفرما بگذارید و از خود بپرسید که آیا حاضرید از این محتوا استفاده کنید؟ اگر پاسخ منفی است، دوباره به بازنویسی و ویرایش محتوا بپردازید.
3- خوانایی محتوا
یک محتوای خوانده نشده، پادشاه که هیچ، بیشتر به یک موجود مفلوک به‌دردنخور شبیه است. حتی اگر بهترین محتوای جهان را نوشته باشید ولی کسی نتواند آن را بخواند، پس انگار که هیچ کاری نکرده‌اید.
چه کنیم؟
- در ویرایش محتوا به واژه‌ها و کلمات دقت کنید. از املای درست آنها مطمئن شوید. از کلمه‌های سنگین، افعال چندبخشی پیچیده و عبارات نامانوس استفاده نکنید.
- جمله‌های طولانی و تو در تو ننویسید، ضمن این که جملات خیلی کوتاه هم باعث سکته‌ی متن شما میشوند.
- پاراگراف‌بندی کنید و با کمک فضای سفید در متن، به خواننده اجازه دهید کمی نفس بکشد.
- از تیترهای کافی و با طول مناسب استفاده کنید.
4- برآورده شدن اهداف تولید محتوا
قرار نیست برای قشنگی محتوا تولید کنید. بلکه پشت هر سفارش تولید محتوا، اهدافی نهفته است که در ویرایش محتوا باید از برآورده شدن آنها اطمینان حاصل کنید.
چه کنیم؟
- کلمات کلیدی را چک کنید. از به‌کاربردن تمام آنها در متن مطمئن شوید. همینطور به نرخ تکرار بهینه‌ی کلمات کلیدی نیز دقت کنید.
- لینک بدهید. در ویرایش نهایی نقاطی را که برای لینک‌دهی داخلی یا خارجی مناسب هستند را مشخص کنید.
- CTA به متن اضافه کنید. متناسب با اهداف و خواسته‌ی کافرما، کاری کنید که مخاطب به انجام آنچه که شما می‌خواهید، ترغیب شود.
- لحن محتوا را با لحن کلی کسب‌وکاری که برایش می‌نویسید، هماهنگ کنید تا اختلافی در موجودیت و هویت محتوایی کل کسب‌وکار ایجاد نشود.
5- خلق ارزش و اعتماد
با ویرایش محتوا و ارائه‌ی یک خروجی شسته‌رُفته و باکیفیت، این حس را در مخاطب ایجاد کنید که برای وقت و شخصیت او ارزش کافی قائل هستید و صداقت در ارائه‌ی اطلاعات برای شما مهم‌ترین خط قرمز است. با این کار، مخاطب متوجه می‌شود که شما فقط به چشم اسکناس به او نگاه نمی‌کنید و برای ایجاد یک رابطه‌ی مبتنی بر ارزش تلاش می‌کنید.
چه کنیم؟
- وقت بگذارید. انرژی خود را به نحوی تقسیم کنید که با پایان نوشتن، همچنان برای ویرایش محتوا وقت و حوصله‌ی کافی داشته باشید.
- ویرایش محتوا را به چشم یک امر اضافه نگاه نکنید و سرنوشت اثربخشی محتوا را در گرو انجام درست آن بدانید.
- واقعا به مخاطب اهمیت بدهید. بارها و بارها محتوای خود را مرور و ویرایش کنید و تا زمانی که کاملا از مفید بودن آن برای مخاطب مطمئن نشدید، کار را نهایی نکنید.
شاخص‌های ویرایش محتوا
تا اینجا در مورد چرایی اهمیت ویرایش محتوا صحبت کردیم. اما سوالی که پیش می‌آید این است که منظور ما دقیقا از ویرایش محتوا چیست؟ آیا صرفا توجه به برخی از نکات ویرایش زبانی و نگارشی کافی است یا به بررسی فاکتورهای بیشتری نیاز است؟
در ادامه برخی از شاخص‌های مهمی که هر نویسنده باید در صیقل دادن محتوای خود از آنها استفاده کند را مرور می‌کنیم.
نیم‌فاصله
رعایت نیم‌فاصله از مواردی است که ضمن آراستگی محتوای شما، به معنی توجه و اهمیت به قوانین زبان فارسی نیز محسوب می‌شود. البته نیم‌فاصله از موارد بسیار مجادله‌انگیز در حوزه‌ی محتوای فارسی است و میان کارشناسان در این مورد اختلاف است.
محتوای وب زمانی به درد می‌خورد که کاربران بتوانند آن را از طریق موتورهای جستجو پیدا کنند. حقیقت این است که کمتر کسی موقع سرچ از نیم‌فاصله استفاده می‌کند. پس وقتی شما درمورد “تخم‌مرغ” بنویسید ولی کاربر برای “تخم مرغ” جستجو کند، موفق به یافتن شما نخواهد شد.
چه کنیم؟
- برای رعایت اصول سئو، در کلمات کلیدی خود از نیم‌فاصله استفاده نکنید. بهتر است که در تیترهای محتوا نیز عطای نیم‌فاصله را به لقایش ببخشید.
- وظیفه‌ی شما به‌عنوان یک نویسنده‌ی حرفه‌ای، رعایت تمام و کمال نیم‌فاصله در باقی متن است. تنها زمانی مجاز به سرپیچی هستید که کارفرما از شما بخواهد اصلا از نیم‌فاصله استفاده نکنید.
تشخیص این که دقیقا کجاها باید از نیم‌فاصله استفاده کنید، می‌تواند کار دشواری باشد. در این زمینه به جای استناد به منابع نامعتبر، از یک مرجع تخصصی استفاده کنید. مثل این پست “نیم‌فاصله: راهنمای جامع استفاده از نیم‌فاصله در محتوا” که در آن مفصل به این موضوع پرداخته‌ایم.
علائم سجاوندی
. ، : “” ؟
این علائم هرکدام برای انتقال مفهومی به‌کار می‌روند و شرایط استفاده از هر کدام با دیگری متفاوت است. پس صرفا برای زیبایی از آنها استفاده نکنید.
چه کنیم؟
- در مورد کاربرد و نحوه‌ی استفاده‌ی صحیح این علائم مطالعه کنید و با آگاهی از آنها استفاده کنید.
- برای رعایت اصول سئو، این علائم را با یک فاصله از کلمات کلیدی درج کنید.
افعال و کلمات نادرست ولی مصطلح
رایج بودن چیزی به معنای درست بودن آن نیست. پس درمورد درستی لغات، اصطلاحات و افعال اطمینان پیدا کنید.
افعالی شبیه می‌باشد، می‌گردد، می‌نماید اشتباه ولی رایج هستند. بهتر است از است، می‌شود و می‌کند استفاده کنید.
چه کنیم؟
- از معادل‌ها استفاده کنید. زبان فارسی از گستردگی واژگانی خوبی بهره می‌برد. پس نگران کمبود کلمه نباشید. می‌توانید از افزونه‌ها و نرم‌افزارهایی شبیه واژه‌یاب برای پیدا کردن لغات درست و جایگزین استفاده کنید.
- دقت کنید که از آن طرف این بام نیفتید! برای کلمات کلیدی و عبارات هم‌خانواده با آنها از واژه‌های بدیعی که هیچ‌کس آنها را جستجو نمی‌کند استفاده نکنید. همچنین مواظب باشید که در نهایت محتوای شما به قابوس‌نامه‌ی عنصرالمعالی شبیه نشود!
“ی” میانجی
خانه من – خانه‌ی من – خانۀ من
در مورد این که کدام یکی از این سه مورد صحیح است، بین کارشناسان زبان فارسی اختلافات فاحشی وجود دارد. ضمن این که اصول سئو نیز این وسط می‌تواند برای رعایت این نکته دردسرساز شود.
مثلا ما در نویسش از “ی” استفاده می‌کنیم و این فرم نگارشی به‌عنوان بخشی از رسم‌الخط نویسش شناخته می‌شود.
چه کنیم؟
- بهتر است قبل از تولید محتوا، در این مورد با کارفرمای خود به توافق برسید.
- محتواهای دیگر کارفرما نظیر سایت یا شبکه‌های اجتماعی را بررسی کنید تا متوجه رسم‌الخط برند بشوید و به نتیجه‌ی درستی برسید.
غلط‌های املایی
هیچ چیزی بدتر از وجود یک غلط املایی در متن نیست. درست است که چنین اشتباهاتی همیشه به معنایی ناآگاهی نویسنده نیستند و ممکن است بر اثر سهل‌انگاری رخ داده باشند، اما هر دلیلی در این رابطه برای مخاطب می‌تواند عذر بدتر از گناه باشد و اعتماد او را از بین ببرد.
چه کنیم؟
- مرور چندباره در مرحله‌ی ویرایش محتوا و استفاده از افزونه‌ی ویراستیار می‌تواند تا حد زیادی از این مسئله جلوگیری کند.
خوانایی متن
از اینتر به میزان کافی استفاده کنید، البته فراموش نکنید که قرار است محتوای متنی بنویسید نه شعر نو. پس نه در اینتر زدن خساست به خرج دهید که مخاطب با دیدن متن شلوغ و فشرده‌ی شما بترسد و نه آنقدر اینتر بزنید که رشته‌ی کلام از دست خواننده خارج شود.
همینطور از جملات طولانی، تودرتو و مبهم در متن استفاده نکنید و سعی کنید نکات مهم را به‌نحوی برجسته کنید.
چه کنیم؟
- جملاتی که ارتباط مفهومی با هم دارند می‌توانند یک پاراگراف را تشکیل بدهند. ضمن این که حجم یک پاراگراف استاندارد معمولا زیر 150 کلمه است.
- سعی کنید جملاتی با بیشتر از 30 کلمه ننویسید.
- برای بیان نکات موردی، از بولت پوینت‌ها استفاده کنید. نقاط مهم متن را با هایلایت و بولد کردن مشخص کنید.
ساختار استاندارد محتوا
ساختار استاندارد به این معناست که متن شما باید دارای 3 قسمت اصلی و قابل تشخیص زیر باشد:
مقدمه – بدنه – موخره
مقدمه‌ی متن شما باید کاملا صریح برای مخاطب روشن کند که کل متن درمورد چیست و قرار است به چه سوالاتی پاسخ دهد.
بدنه طولانی‌ترین و اصلی‌ترین بخش محتواست که به سوالات مقاله پاسخ می‌دهد.
موخره یا نتیجه‌گیری نیز در پایان متن، کلیات محتوا را مرور می‌کند و نتیجه‌ی نهایی متن را بیان می‌کند.
چه کنیم؟
- اول بدنه را بنویسید، سپس متناسب با آن مقدمه و موخره را بنویسید.
- سعی کنید برای رعایت اصول سئوی متن، کلمه‌ی کلیدی را در مقدمه بیان کنید.
- لازم نیست مقدمه و موخره طولانی باشند، گاهی یک پاراگراف کوتاه نیز کفایت می‌کند.
- در بدنه حتما به‌صورت اصولی از تیترها و زیرتیترها استفاده کنید.
توجه به کلمات کلیدی
بعد از تولید محتوا حتما تعداد تکرار و پراکندگی کلمات کلیدی در متن را بسنجید و اصلاحات لازم را اعمال کنید.
چه کنیم؟
- تعداد تکرار مناسب کلمه‌ی کلیدی کانونی در متن، معمولا به میزان 1 تا 2 درصد کل متن است.
- باقی کلمات کلیدی نیز حداقل باید یک بار در متن استفاده شوند.
- از عبارات و کلمات مترادف و هم‌خانواده با کلمات کلیدی در متن استفاده کنید.
اسنیپت‌نویسی
در پایان ویرایش محتوا اسنیپت را نیز اضافه کنید. به این معنی که برای محتوا، توضیحات متا، نامک و عنوان مناسب سئو را نیز ارائه دهید.
برای مطالعه‌ی بیشتر در این زمینه می‌توانید به این پست‌ها مراجعه کنید:
“راهنمای اسنیپت‌نویسی محتوا: ۱۵ نمونه اسنیپت که می‌توانید از آنها ایده بگیرید“
“چگونه متا تگ بنویسیم: ۵ راهنمایی ساده و کاربردی برای نوشتن توضیحات متا“
چه کنیم؟
- طول توضیحات متا باید بین 140 تا 160 کاراکتر (با احتساب اسپیس) باشد.
- در نامک از نیم‌فاصله استفاده نکنید.
- بهتر است که متا، نامک و عنوان سئو دربرگیرنده‌ی کلمه‌ی کلیدی کانونی باشند.
سخن آخر
اگرچه ویراستاری یک رده‌ی شغلی مستقل محسوب می‌شود، اما این موضوع نباید منجر به این تفکر شود که نویسندگی را از ویرایش تفکیک و جدا کنیم. هر کپی‌رایتر و نویسنده‌ای باید به سطحی از ویراستاری محتوا تسلط داشته باشد و پایه‌ای‌ترین و اساسی‌ترین فاکتورهای ویرایش را در محتوای خود به کار ببندد. زیرا مخاطب باهوش، میزان دقت، توجه و علاقه‌ی شما به تولید محتوا در مقام یک نویسنده را به راحتی و با همان نگاه اول به متن شما تشخیص می‌دهد.
اگر متن شلخته، پر از ایرادات نگارشی و املایی داشته باشید، مثل این است که با صدای بلند اعلام کنید که در کار خود حرفه‌ای نیستید!
