دومین کنفرانس بازاریابی محتوایی ایران که در شهریور ماه امسال برگزار شد، میزبان پنلی داغ با موضوع تعرفه تولید محتوا بود. در طول این پنل تقریبا یک ساعته، چهره‌های سرشناس حوزه‌ی تولید محتوای فارسی به بحث و گفتگو در مورد این چالش همیشگی پرداختند، موضوعی که تا پیش از این کنفرانس، به طور رسمی و در فضایی حرفه‌ای مورد بحث و تبادل نظر جدی قرار نگرفته بود.
در این پست مهم‌ترین بخش‌ها و سرفصل‌های این گفتگو را به صورت اجمالی بررسی می‌کنیم. در انتها نیز ویدیوی این پنل به صورت کامل قابل دسترسی و تماشاست که پیشنهاد می‌کنیم آن را از دست ندهید.
پنل تعرفه تولید محتوا
این پنل میزبان پنج نفر از متخصصین و موثرین چهره‌های حوزه‌ی بازاریابی محتوایی ایران بود که هرکدام بر اساس سال‌ها تجربه و اندوخته‌ی دانش خود، از زوایای دید متفاوتی به بحث پرچالش تعرفه تولید محتوا پرداختند:
میلاد اسلامی‌زاد موسس و مدیرعامل نویسش، ابراهیم هاشمی موسس فرامحتوا، مهدی زارع سریزدی دبیر بخش کسب‌وکار زومیت و فرید عباسی موسس مجله کلاغه در کنار مصطفی لامعی ابعاد مختلف این بحث را بررسی و موشکافی کردند.
در این پنل، صحبت با بررسی وضعیت و حجم بازار محتوای ایران آغاز شد و در ادامه فاکتورهای مختلف و موثر در قیمت‌گذاری نظیر تولیدکنندگان محتوا، کارفرمایان یا مشتریان محتوا، تاثیر کیفیت محتوا بر تعرفه‌‌گذاری و نقش پلتفرم‌های تخصصی در این زمینه بررسی شد.
همینطور چالش‌ها و کمبودهای بازار تولید محتوا نیز بررسی و پیشنهادهایی برای بهبود وضعیت آشفته و نابه‌سامان این حوزه مطرح شد.
در ادامه‌ی این مطلب، به بررسی جزئی‌تر این موارد خواهیم پرداخت. اما پیشنهاد می‌کنیم قبل از ورود به این بحث، برای آشنایی دقیق و کامل با حوزه‌ی تولید محتوا، پست زیر را مطالعه کنید:
تولید محتوا و فراتر از آن! هرآنچه باید درباره تولید محتوا با کیفیت و سفارش محتوا بدانید
حجم بازار محتوای ایران
در ده سال گذشته، بازار محتوای ایران رشد ده‌ها برابری را تجربه کرده است. ورود استارتاپ‌ها و تولد کسب‌وکارهای جدید در مقیاس‌های مختلف و همچنین توجه و تمرکز بازارهای بین‌المللی بر پدیده‌ی بازاریابی محتوایی، منجر به این رشد شده و با وجود نبود اطلاعات شفاف و داده‌های دقیق و قابل استناد، بر اساس شواهد موجود می‌توان حجم بازار محتوای ایران را چیزی در حدود یک بازار هزار میلیاردی تخمین زد. البته که این عدد به معنای فعال بودن تمامی بازار نیست.
رشد و توسعه‌ی پلتفرم‌های تولید محتوایی چون نویسش و تنوع مارکت‌های فعال در این حوزه، می‌تواند نویدبخش تبدیل این بازار به یک صنعت فعال باشد. از طرف دیگر، بحران کرونا منجر به گرایش طیف وسیعی از کسب‌وکارها به سمت تولید محتوا شده که خود این مسئله در چند ماه گذشته، باعث افزایش چندین برابری تقاضا در این بازار شده است.
تولید محتوا، فرار از بیکاری یا یک شغل آینده‌دار؟
به دنبال رشد بازار و سرمایه‌گذاری جدی‌تر بسیاری از کسب‌وکارها بر تولید محتوا و در پی آن افزایش تقاضا، فضای کار برای تولیدکنندگان محتوا و نویسندگان بسیار بهتر از قبل شده، تا آنجایی که شاهد این پدیده هستیم که بسیاری از افرادی که در حوزه‌های متفاوتی مشغول به کار بوده‌اند، به سمت تولید محتوا گرایش پیدا کرده‌اند که عموما هم به صورت فریلنس فعالیت می‌کنند.
در یک نگاه و تقسیم‌بندی کلی شاید بتوان گفت که تعداد زیادی از تولیدکنندگان محتوا و کپی‌رایترها در این فضا، بنابه دلایلی چون نبود شغل یا بیکاری، به تولید محتوا رو آورده‌اند و به این کار، به چشم یک شغل موقت نگاه می‌کنند. تجربه نشان داده که این افراد خیلی ماندگاری بالایی در این حوزه ندارند و خیلی زود از چرخه‌ی تولید محتوا حذف می‌شوند. این افراد عموما به خاطر کیفیت متوسط یا نسبتا پایینی که دارند، عملا موفق به درآمدزایی آنچنانی هم نمی‌شوند و مجبور می‌شوند با قیمت‌های حداقلی کف بازار کار کنند. در عوض برای جبران، مجبور به افزایش حجم کار خود از نظر کمیت می‌شوند که طبیعتا منجر به کاهش کیفیت می‌شود. بنابراین چرخه و سیکل معیوب ادامه پیدا می‌کند تا آنجایی که مجبور به ترک این بازار می‌شوند.
در مقابل این دسته‌ی حداکثری از نویسندگان، یک دسته و گروه حداقلی نیز وجود دارد که به تولید محتوا صرفا به چشم یک شغل موقت و فرصتی برای فرار از بیکاری نگاه نمی‌کنند، بلکه آن را به عنوان یک شغل حرفه‌ای و تخصص می‌دانند و می‌دانند برای ماندن در این مسیر نیاز به افزایش سطح اطلاعات و کیفیت کار خود دارند. تجربیات بازار نشان داده که فرصت‌های کاری و درآمدزایی برای این دسته در بازار بسیار زیاد است و مشتریان بسیاری خواهان همکاری با نویسندگان متخصص هستند.
امروز در بازار محتوای ایران، یک نویسنده‌ی فریلنسر حرفه‌ای می‌تواند به راحتی به درآمدهای چندبرابری نسبت به حقوق پایه کار کند و امکان رشد و ارتقا را نیز در آینده‌ی شغلی خود فراهم ببیند.
هر چه کارفرما بخواهد!
بازاریابی محتوایی در ایران همچنان نیاز به فرهنگ‌سازی بسیار گسترده‌ای دارد، که هم در جانب تولیدکنندگان و هم کارفرمایان بتواند از این سطحی‌نگری رهایی پیدا کند. امروزه تعداد کارفرماهایی که به محتوا صرفا به چشم یک ابزار برای کسب رتبه‌های بهتر در موتورهای جستجو نگاه می‌کنند بسیار زیاد است. شاخصه‌های سنجش یک محتوای خوب از نظر این طیف از افراد، مطابق با اصول و قواعد غیراستاندارد یا منسوخ است. این دیدگاه می‌تواند یکی از دلایل مهم برای کاهش کیفیت محتوا باشد و از آنجایی درآمد نویسندگان وابسته به رضایت کارفرماست، در دام تولید محتوای بی‌کیفیت مطابق با خواسته‌های عموما نابه‌جا و غلط کارفرما می‌افتند.
از طرفی دانش فنی پایین برخی از نویسندگان نیز به این موضوع دامن می‌زند و آن‌ها را در نازل‌ترین سطح کیفیت تولید محتوا نگه می‌دارد. در حالی‌که امروزه دسترسی به منابع آموزشی نامحدود هیچ مانعی برای کسب دانش لازم و به‌روز در برابر خود ندارد، با این حال عموم نویسندگان تمایلی به استفاده از این منابع آموزشی ندارند. یکی از دلایلی که نویسندگان را بی‌انگیزه می‌کند، شفاف نبودن فضای کاری و دیده نشدن افراد موفق و تاثیرگذار در حوزه‌ی تولید محتواست. اگر نویسندگان متوجه ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های این حوزه بشوند و بدانند که با افزایش کیفیت و دانش خود می‌توانند به سطوح بالای درآمد و به دست آوردن رده‌های شغلی ممتاز بشوند، می‌توانند خود را از تله‌ی کارفرمایان سمی و کم‌عمق نجات دهند و به لایه‌های بالاتری از این بازار دست پیدا کنند.
گوگل یا مخاطب؟ کمیت یا کیفیت؟
مهم‌ترین فاکتور تاثیرگذار در تعرفه تولید محتوا کیفیت است. کیفیت می‌تواند برای یک نویسنده تبدیل به برگ برنده‌ای شود که به وسیله‌ی آن بتواند به جای این که توسط کارفرما با حداقل تعرفه انتخاب شود، خود دست به انتخاب بزند و تعرفه تولید محتوا را مشخص کند.
اما سنجش کیفیت کار بسیار پیچیده و شاید حتی غیرممکن باشد. چرا که اساسا تعریف کیفیت می‌تواند برای افراد مختلف، متفاوت باشد. یکی از مشکلات بازار محتوای ایران، مشخص نبودن استانداردهایی برای تعیین کیفیت است. به همین دلیل هموما کارفرمایان صرفا با استناد به دانسته‌هایی پراکنده که از افراد مختلف و غیرمتخصص شنیده‌اند، یا بر اساس تجربیات ناقص خود یا دیگران، سنجه‌های برای کیفیت تعریف می‌کنند. عموما هم کیفیت برای این دسته از افراد معنایی مترادف با متن یا محتوای سئو شده دارد، به این معنی که محتوا را فقط به چشم یک پل برای رسیدن به صفحه‌ی اصلی گوگل با تکنیک‌هایی بسیار نخ‌نما و منسوخ می‌دانند.
برای مثال، تکرار بسیار زیاد کلمات کلیدی در متن یا تیترها می‌تواند یکی از فاکتورهای کیفیت از نظر این افراد باشد. در حالی‌که چنین شاخصه‌ای صرفا منجر به ماشینی شدن و مصنوعی شدن محتوا می‌شود. از طرف دیگر تمرکز بیش از حد بر کمیت، و نه کیفیت، دست به دست هم می‌دهند تا فضای کلی بازار محتوای ایران به سمت تولید محتواهای نازل و بی‌کیفیت شود. واضح است که در چنین شرایطی نویسندگان نیز مجبور می‌شوند مطابق چنین خواسته‌ها و انتظارات غلطی جلو بروند.
در پست محتوای با کیفیت چه ویژگی‌هایی دارد؟ از نگاه متخصصین مطرح این حوزه، به بررسی فاکتورهای سنجش کیفیت محتوا پرداخته‌ایم.
از فرش تا عرش تعرفه تولید محتوا
در حال حاضر مهم‌ترین متر و معیار برای تعیین هزینه تولید محتوا در پروژه‌های تولید محتوا، محاسبه بر اساس تعداد کلمات است. عرف بازه تعرفه تولید محتوا در بازار ایران، مطابق با داده‌های روز بر اساس کلمه، از کف کلمه‌ای 10 تومان آغاز و تا کلمه‌ای 500 تومان تخمین زده می‌شود. متاسفانه گل‌آلود بودن بازار محتوای ایران و وجود واسطه‌گری‌های خارج از عرف، منجر به این شده که کف تعرفه تولید محتوا بیشتر شبیه یک فاجعه باشد. چرا که نویسنده‌هایی که به دریافت حداقل دستمزد راضی می‌شوند، برای کسب درآمد بیشتر مجبور به افزایش کمیت و کاهش کیفیت می‌شوند.
پلتفرم‌های رسمی و حرفه‌ای تولید محتوا، مثل فرامحتوا و نویسش، میانگین تعرفه تولید محتوا را در بازه‌ی کلمه‌ای 30 تا 60 تومان تعیین کرده‌اند که البته با توجه به فاکتورهای مختلفی مثل موضوع و قالب محتوا این تعرفه را مشخص می‌کنند. شما می‌توانید در ماشین‌حساب نویسش قیمت تولید محتوا را به صورت آنلاین ببینید.
نویسندگان حرفه‌ای، متخصص و صاحب‌نظر نیز نسبت نیز تعرفه‌های چندبرابری نسبت به میانگین بازار برای خود مشخص می‌کنند. به همین دلیل به تمامی نویسندگانی که قصد دارند در این حوزه به طور کاملا جدی و در بلندمدت کار کنند، پیشنهاد می‌شود که با افزایش دانش، سواد و تخصص، خود را از کف و فرش این بازار جدا کنند و مسیر رشد و پیشرفت را برای خود باز بگذارند.
انتخاب یک حوزه‌ی تخصصی و فعالیت در آن در کنار فعالیت‌های ارزی، می‌تواند بازارکار بسیار پررونق‌تری برای نویسندگان فراهم کند و آن‌ها را به عرش تولید محتوا برساند.
در نهایت می‌توان گفت که تعرفه تولید محتوا همچنان یکی از پرچالش‌ترین و پیچیده‌ترین جنبه‌های بازار محتوا شناخته می‌شود. برای موشکافی دقیق‌تر این چالش، می‌توانید ویدیوی کامل پنل تعرفه تولید محتوا در دومین کنفرانس بازاریابی محتوایی ایران را تماشا کنید.
